قدیمی‌ترین سازه‌های جهان | از روم تا ایران در یک نگاه

تلاشِ مردمانی که در ادوار تاریخیِ مختلف زندگی می‌کردند، همواره بر این بوده تا اولا زندگی خود را ساده‌تر کنند، دوما به آئین‌هایشان احترام بگذارند و سوم اینکه با ساختن بناهای عجیب و زیبا، یادگاری‌هایی جاودان از خود به جای بگذارند. در گوشه و کنار جهان، بناهایی را می‌بینیم که نه تنها بسیار زیبا و دیدنی هستند، بلکه آدمی را به فکر فرو می‌برند که در زمان‌های قدیم و بدون تکنولوژی‌های امروزی، چگونه ساخته شده‌اند. در این مقاله تصمیم داریم به قاره‌های مختلف سفر کرده و سازه‌هایی را که در گذشته‌های دور ساخته شده‌اند، به شما معرفی کنیم. اگر به تاریخ علاقه دارید، یا می‌خواهید برای بازدید از آثار تاریخی به کشوری خارجی سفر کنید، تا پایانِ این مقاله با ما همراه باشید.

معبد هفائستوس یونان

هفائستوس نام یکی از اساطیر یونان است که الهه‌ی آتشفشان، صنعتگری و کارهای مربوط به فلز می‌باشد، او تنها الهه‌ای است که یک پایش لنگ می‌زد. بنایی که به هفائستوس تعلق داشت معبد هفائستوس است که پس صدها سال همچنان سالم و با ابهت در نزدیکیِ آکرو پلیس، در شمال غرب آگورای باستانی یونان و در بالای تپه‌های آگوریوس کولونوس خود نمایی می‌کند. قدمت معبد هفائستوس به سال 449 قبل از میلاد برمی‌گردد، در این زمان پِریکلِس رهبر سیاسی آتن بود و دستور ساخت بنای معبد را او صادر کرد. دقیقا مشخص نیست که طراح اصلی معبد هفائستوس چه کسی بوده، اما شواهد نشان می‌دهند ایکتینوس که از معماران بسیار مهم و مشهورِ آن زمانِ یونان بود، کار طراحی و ساخت این معبد را به عهده داشته است. معبد هفائستوس، بنایی مستطیل شکل به ابعاد 79 در 14 متر می‌باشد، این معبد از سنگ مرمر ساخته شده، دور تا دورش ستون‌های سنگیِ بسیار زیبایی دیده می‌شود و سقف آن به وسیله‌ی همین ستون‌ها و تکه‌های بزرگ چوب، نگهداشته شده است. درون معبد اتاقی در مرکز و دیوارهای سنگی در اطراف به چشم می‌خورد، روی دیوارها کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌هایی وجود دارد و مجسمه‌های بسیاری داخل بنا پیدا شده که امروزه بعضی از آن‌ها در موزه‌ی آکرو پلیس نگهداری می‌شوند. در هر کدام از دو ضلع شرقی و غربیِ معبد هفائستوس 6 ستون سنگی و در اضلاع شمالی و جنوبی 13 ستون وجود دارد، این شکل بنا، برگرفته از معماریِ کلاسیک یونان است که در آن دوره در ساختمان‌های بسیاری از جمله پارتنون اجرا می‌شده است. اما ویژگیِ مهم و بارزِ معبد هفائستوس این است که پس گذشت صدها سال، با وجود اتفاقاتی نظیر جنگ یا حوادث طبیعی واستفاده‌های گوناگونی که از آن شده از آرامگاه گرفته تا کلیسا و... همچنان سالم مانده و شکوه و عظمت خود را حفظ کرده است.

نیو گرنج ایرلند

نیو گرنج بنایی سنگی در کشور ایرلند است که یکی از شگفت انگیزترین سازه‌های جهان به شمار می‌رود، این بنا حدود 2000 تا 3000 سال قبل از میلاد یعنی حدود 5000 سال پیش ساخته شده است. از اینکه نیو گرنج به وسیله‌ی چه کسانی و به چه دلیلی ساخته شده اطلاعاتی در دست نیست، برخی می‌گویند نیو گرنج آرامگاهی بوده که مردگان را در آن می‌سوزاندند (این باور از پیدا شدن اجسادی در نیو گرنج نشات می‌گیرد)، عده‌ای عقیده دارند که نیو گرنج محلی برای برگزاریِ مراسم‌هایِ مذهبی بوده است، ولی در سال‌های اخیر برخی از پژوهشگران پس از تحقیقاتی که انجام دادند، نیو گرنج را مکانی برای ستاره شناسی و امور مربوط به نجوم می‌دانند. به هر حال این بنا هر کاربری که داشته بنایی عجیب است، زیرا در یک تاریخ مشخص نور خورشید تمام آن را در برمی‌گیرد، همه ساله در 19 دسامبر، گردشگران از سراسر دنیا خود را به نیو گرنج می‌رسانند تا پهن شدن نور خورشید در این مکان رمز آلود را تماشا کنند. نیو گرنج بنایی دایره‌ای شکل است که بر روی یک تپه ساخته شده، این بنا 76 متر طول و 12 متر ارتفاع دارد، مساحتش 4500 متر مربع می‌باشد و نمای بیرونیِ آن از سنگ‌های کوارتز است. داخل ساختمان از چوب ساخته شده و چند در بزرگِ سنگی دارد، این درها از ورود انسان‌ها و حیوانات بزرگ به داخل نیو گرنج جلوگیری کرده اما حیوانات کوچک وارد بنا شده و قسمت‌هایی از داخل بنا و باقی مانده‌ی اجساد را از بین برده‌اند. نیو گرنج یکی از قدیمی‌ترین و جذاب‌ترین سازه‌ها در دنیاست، زیرا در زمانی ساخته شده که امکانات و تجهیزاتِ انسان‌ها بسیار محدود بوده و آن‌ها توانسته‌اند با همان امکاناتِ کم، چنین بنای عجیب و پر از رازی را به وجود بیاورند.

هِرم جوزِر مصر

‌جوزر اولین و قدیمی‌ترین هرم در مصر است که در سال 2620 پیش از میلاد یعنی حدود 4700 سالِ قبل، به دستور فرعون جوزر از پادشاهان سلسه‌ی دوم مصر قدیم ساخته شد، طراحیِ این هرم بر عهده‌ی ایمهوتِپ وزیر جوزر بود که چون اهرام بعدی نیز به تقلید از این هرم ساخته شده، ایمهوتپ را می‌توان طراح اصلیِ اهرامِ مصر نامید. مومیاییِ فراعنه‌ی مصر پس از تدفین دزدیده می‌شد، به همین دلیل فرعون جوزر به وزیرش دستور داد تا آرامگاهی برای او بسازد تا از دست سارقان در امان بماند. این بود که آرامگاه جوزر طراحی و به شکل هرمی با 6 مصطبه (مصطبه به بناهایی گفته می‌شود که سقفی صاف و دیوارهایی شیبدار دارند) ساخته شد، این هرم 62 متر ارتفاع دارد و در ساخت آن از حدود 330 هزار متر مکعب سنگ و گل استفاده شده است. البته در مصطبه‌ها مجسمه، زیور آلات و... نگهداری می‌شده و محل اصلیِ نگهداریِ مومیایی‌ها، در زیرِ هرم و درون دالان‌هایی پیچ در پیچ بوده است. روی دیواره‌های هرم جوزر، حکاکی‌های بسیار زیبا و ارزشمندی وجود دارد که آداب و رسومِ مصریانِ باستان، جشن‌های مختلفی که در آن زمان برگزار می‌شدند، روندِ ساخت اهرام و... را نشان می‌دهد.

اِستون هِنج انگلستان

یکی از عجیب‌ترین سازه‌های قدیمیِ دنیا، استون هنج است که در انگلستان واقع شده، این بنا رازهای فراوانی در دل خود دارد که محققان پس از صدها سال تحقیق و پژوهش، هنوز به ذره‌ای از آن دست یافته‌اند. زمان ساخت استون هنج به عصر نوسنگی برمی‌گردد، یعنی در حدود 3100 سال قبل از میلاد، این سازه در دشت سالزبری ساخته شده که طبق نظر محققان، قبل از ساخت این بنا نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. استون هنج در واقع از تعداد زیادی سنگ بزرگ و سنگین تشکیل شده، این سنگ‌ها در کنار هم دایره‌هایی هم مرکز را تشکیل داده‌اند، بسیار بزرگ هستند و وزن برخی از آن‌ها به 50 تن می‌رسد. با توجه به امکاناتِ محدودِ آن زمان، جابجایی این سنگ‌های بزرگ و ساخت چنین بنای عظیم و باشکوهی، کار بسیار سخت، طاقت فرسا و زمان بری بوده، به همین دلیل ساخت استون هنج نزدیک به هزار سال و به دست ده‌ها هزار نفر انجام گرفته است. کاربریِ دقیقِ استون هنج مشخص نیست، اما شواهد به دست آمده در این منطقه استفاده از آن را به عنوان قبرستان، محل نیایش، رصد خانه و تقویمِ فضای باز نشان می‌دهد. به هر حال چگونگیِ ساخت استون هنج، کاربریِ آن و طراحیِ منحصر بفردش رازهایی هستند که هنوز هم پژوهشگران در تلاشند تا به گوشه‌ای از آن دست پیدا کنند. 

کولوسِئوم ایتالیا

به احتمال زیاد نام کولوسئوم را شنیده‌اید، مکانی زیبا، بزرگ و عجیب در شهر رم کشور ایتالیا که گذشته‌ای خونین ولی شگفت انگیزی داشته است. حدود 2000 سال پیش، امپراطوری روم به پادشاهی وسپاسیان به اورشلیم حمله کرد، در این جنگ روم پیروز شد و با نزدیک به 65 هزار برده بازگشت. در این زمان تصمیم گرفته شد که تماشاخانه‌ی بزرگی برای انجام امور مختلف در روم ساخته شود، این برده‌ها برای ساخت این مجموعه به کار گرفته شدند. بعد از وسپاسیان پسرش تیتوس ساخت کولوسئوم را ادامه داد و آن را افتتاح نمود، در نهایت برادرِ او دومیتیان زیر زمین‌هایی در زیرِ کولوسئوم ایجاد کرد و فضای این تماشاخانه را وسعت داد. کولوسئوم بزرگ‌ترین تماشاخانه‌ی امپراطوریِ روم بوده و امروزه به نماد و افتخاری برای این امپراطوری، کشور ایتالیا و حتی اروپا تبدیل شده است. کولوسئوم بنایی بیضی شکل است که نزدیک به 50 متر ارتفاع و 24 هزار متر مربع مساحت دارد، نمای بیرونی، میدان نبرد، راهروهای زیر زمینی، جایگاه تماشاچیان، ورودی‌ها و سایبان، قسمت‌های مختلف کولوسئوم هستند، کولوسئوم از 4 طبقه به همراه یک طبقه‌ی زیر شیروانی تشکیل شده، دیوارهای بیرونی طاق‌هایی دارند که در میان ستون‌های سنگی قرار گرفته که به سبک‌های مختلف دوریسی، ایونی و کورینی ساخته شده‌اند. مصالح به کار رفته در ساخت کولوسئوم عبارتند از چوب، خاک، توف (نوع سنگ آتشفشانی)، آجر، سنگ آهک و بتن، این بنا ظرفیت پذیرش 50 هزار تا 80 هزار نفر را داشته و تعداد ورودی‌هایش 80 عدد بوده تا این تعداد انسان د رمواقع بحرانی بتوانند به راحتی از کولوسئوم خارج شوند. نبرد گلادیاتورها با هم، جنگ گلادیاتورها و حیوانات وحشی، نمایش شکار حیوانات، اعدام به روش‌های مختلف، نمایش‌هایی از طبیعت، شبیه سازیِ نبردهای دریایی و جشن‌های پیروزی مراسم‌هایی است که در کولوسئوم برگزار می‌شدند. امروزه حدود یک سوم از کولوسئوم از بین رفته ولی این مکان همچنان شکوه و عظمت خود را حفظ کرده و هزاران نفر در قالب تورهای متعدد از آن بازدید می‌کنند.

گوبِکلی تپه‌ی ترکیه

گوبکلی تپه قدیمی‌ترین پرستشگاه انسانی است که در استان شانلی اورفه‌ی ترکیه قرار دارد، این مکان عجیب یکی از زیباترین و در عین حال شگفت انگیزترین سازه‌های بشر است که با وجود تحقیقات فراوان، تنها بخش کوچکی از آن کشف شده و هنوز رازهای زیادی در مورد آن رمز گشایی نشده است. محققان حدس می‌زنند ساخت گوبکلی تپه به 10 هزار سال پیش برمی‌گردد، حتی عده‌ای آن را مربوط به 12 هزار سال قبل می‌دانند، اینکه مردمانِ آن زمان چگونه سنگ‌هایی به این بزرگی و عظمت را جابجا کرده و در نقاط کنونی قرار داده‌اند، باعث حیرت همگان شده است. به گفته‌ی محققان گوبکلی تپه از 20 مجموعه دایره‌ تشکیل شده که با فاصله از هم در این منطقه ساخته شده‌اند، هر یک از این مجموعه‌ها متشکل از سنگ‌هایی هستند که به صورتی در کنار هم قرار گرفته‌اند که دایره‌هایی متحد المرکز با قطر 30 تا 90 متر را ساخته‌اند. امروزه پس از تحقیقات بسیار، 4 مجموعه از این 20 مجموعه‌ی دایره‌ای کشف شده و 16 مجموعه‌ی دیگر هنوز مخفی مانده است، کارشناسان امیدوارند با یافتن سایر مجموعه‌ها، رازهای بیشتری در مورد گوبکلی تپه آشکار شود. حکاکی‌های بسیار زیبایی روی ستون‌های سنگیِ این سازه وجود دارد، اشکالی که حیوانات وحشی مانند گراز، ببر، مار و... را نشان می‌دهند، اما اینکه این حیوانات دارای دست هستند، مشخص کننده‌ی خوی انسان‌های بد است که می‌توانند مانند حیوانات وحشی، ویرانگر و نابود کننده باشند.

آرامگاه چین شی هوانگ، اولین امپراطور چین

چین شی هوانگ، یکی از پادشاهان مقتدر و از مهم‌ترین امپراطورهای چین است، او اولین کسی بود که ایالت‌های مختلف این کشور را یکپارچه کرد و چینِ بزرگ را به وجود آورد. در زمان پادشاهی چین شی و به دستور او، کارهای بزرگی در کشور چین انجام گرفت که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به ساخت دیوار چین اشاره کرد، اما مهم‌ترین اقدام او که باعث معروفیت چند برابرش شد، ساخت آرامگاهی بزرگ با سپاهی از جنس سفال بود. قدمت این آرامگاه به حدود 2000 سال پیش برمی‌گردد، به گفته‌ی کارشناسان، چین شی به محض اینکه به امپراطوری رسید دستور داد چنین آرامگاهی برای او بسازند، ساخت این آرامگاه حدود 37 سال به طول انجامید و در این مدت نزدیک به 700 هزار کارگر و مهندس، برای ساخت این مجموعه تلاش کردند. در سال 1974 تعدادی از کشاورزان حفره‌ای را یافتند که رازهایی چند هزار ساله در دل خود داشت، با تحقیق باستان شناسان، 4 حفره پیدا شد که در اولی 6000 سرباز سفالی وجود داشت، در حفره‌ی دوم سواره نظام و پیاده نظامی از جنس سفال پیدا شد، افسران بالا رده و ارابه‌های چوبی در حفره‌ی سوم جای داشتند و حفره‌ی چهارم خالی بود، این خالی بودن نشان دهنده‌ی مرگ امپراطور چین شی و ناتمام ماندن عملیات ساخت این مکان می‌باشد. تحقیقات نشان داده سربازهای سفالی به وسیله‌ی قالب و از طریق سیستم خط تولید ساخته شده‌اند، اما صورت هر کدام با ظرافت خاصی شکل گرفته و چهره‌ی هیچ سربازی شبیه دیگری نیست. بخاطر جلوگیری از آسیب رسیدن به این اثر تاریخی و همچنین مراقبت از کارگران، کار کاوش این مجموعه متوقف شده و محل دفن امپراطور چین شی و بسیاری قسمت‌های دیگر هنوز کشف نشده است. می‌گویند این سربازان ساخته شده‌اند تا هم قدرت امپراطور چین شی به رخ مخالفانش کشیده شود و هم پس از مرگ از او محافظت کنند، امروزه تورهای بسیاری خود را به این مکان می‌رسانند تا ابهت یک امپراطور چینی را در هزاران سال گذشته ببینند.

زیگورات اور عراق

زیگورات‌ها بناهایی به شکل هرم هستند که در چند طبقه ساخته شده و از آن‌ها به عنوان نیایشگاه استفاده می‌شده است، این مکان‌ها بیشتر در منطقه‌ی‌ بین النهرین ساخته می‌شدند که امروزه تنها چند مورد از آن‌ها از جمله ، زیگوراتِ چغازنبیل در شوشِ ایران، زیگوراتِ اریدو و زیگوراتِ اور در عراق در سراسرِ جهان باقی مانده است. زیگورات اور در شهر اور در استان ذی قار و در نزدیکیِ ناصریه قرار دارد، این زیگورات حدود 5000 سال قبل در زمان پادشاه اور نامو ساخته شده و در زمان پسرش شولگی به اتمام رسیده است. این بنا از آجر پخته ساخته شده و تا کنون یک بار در قرن ششم و در زمان پادشاه نبونعید و بار دیگر در زمان صدام حسین، باز سازی شده است، به همین دلیل یکی از زیگورات‌هایی است که خیلی کم آسیب دیده و گردشگران می‌توانند با بازدید از آن به هزاران سال قبل سفر کنند. زیگورات اور 3 طبقه دارد، طول آن 64 متر و عرضش 45 متر می‌باشد، ارتفاع آن به 20 تا 30 متر می‌رسد و دارای 3 تراس در قسمت‌های مختلف و با ارتفاع متفاوت می‌باشد که به هر تراس یک پلکان بزرگ راه دارد. بر روی طبقه‌ی آخر زیگورات، معبدی وجود داشته که معبد الهه‌ی نانا حامیِ شهر اور بوده، این معبد امروزه به طور کامل از بین رفته است. برای ساخت زیگورات اور، آجرهای پخته را با کمک گِل یا قیر روی هم قرار می‌دادند، آجرهای آبی رنگی در اطراف بنا پیدا شده که نشان می‌دهد برای تزئین نمای زیگورات و دکوراسیون داخل آن از این آجرها استفاده می‌شده است. روی دیواره‌های زیگورات حفره‌هایی وجود دارد که محققان دلیل ایجاد آن‌ها را تبخیرِ آبِ داخل زیگورات و جلوگیری از ماندنِ رطوبت در داخل آن عنوان می‌کنند، این ساختمان همچنین ناودان‌هایی دارد که در محل پلکان‌های بنا ساخته شده و برای هدایت آب به سمت بیرون مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

مقبره‌ی کوروش در ایران

کوروش اولین پادشاه هخامنشی و بنیانگذار سلسله‌ی هخامنشیان است، وی پادشاهی بزرگ، قدرتمند و عادل بود که در تمام جهان او را می‌شناختند، کوروش در زمان پادشاهی خود کارهای بزرگی انجام داد، یکی از دستوراتش ساختن آرامگاهی بود تا پس از مرگ وی را در آن دفن کنند. مقبره‌ی کوروش در استان فارس، شهرستان مرودشت و در قسمتی از مجموعه‌ی پاسارگاد واقع شده، این بنا قدمتی در حدود 2500 سال دارد و از جمله آثار تاریخی بسیار قدیمیِ ایران به شمار می‌رود که با وجود عوامل طبیعی و عدم مراقبت درست، همچنان سالم و باشکوه پابرجا مانده است. آرامگاه کوروش از دو قسمت تشکیل شده، قسمت اول، سکویی 6 طبقه‌ است که از سنگ‌هایِ صاف و صیقل خورده تشکیل شده و به صورت یک هرم قرار گرفته، به طوری که طبقه‌ی زیرین بزرگ‌ترین و بالاترین طبقه کوچکترین قسمت می‌باشد. قسمت دوم اتاقی است با سقف شیروانی که روی این طبقات قرار گرفته و محل دفن جسد کوروش بزرگ می‌باشد. جنس سنگ‌ها سنگِ آهکیِ سفید مایل به زرد است، پله‌های اول، دوم و سوم 105 سانتی متر و پله‌های چهارم، پنجم و ششم 57 و نیم سانتی متر ارتفاع دارند و پهنای سکوها 50 سانتی متر است. طول اتاق آرامگاه 3.17، عرض آن 2.11 و ارتفاعش نیز 2.11 متر می‌باشد، دیوارهای این اتاق بسیار ضخیم و مستحکم هستند و حدود 1 و نیم متر ضخامت دارند، دیوارها نیز از جنس سنگ‌های تراشیده شده هستند، در دیواره‌ی شمال غربیِ اتاق، دری وجود داشته که به صورت کشویی باز و بسته می‌شده ولی اکنون از بین رفته است. سقف اتاق از داخل صاف و از بیرون شیروانی است، در این قسمت، فضایی توخالی وجود دارد که عده‌ای اعتقاد دارند جسد کوروش در آن مدفون است. نکته‌ی جالب توجه در مورد مقبره‌ی کوروش این است که سنگ‌های تشکیل دهنده‌ی آن بدون هیچ ملاتی در کنار هم قرار گرفته و تا کنون از هم جدا نشده‌اند. طبق نوشته‌های به جا مانده از جهانگردان قدیمی، در گذشته در اطراف این بنا ستون‌های سنگی بزرگی وجود داشته که امروزه خبری از آن‌ها نیست، همچنین محل آرامگاه در واقع باغی بزرگ و سرسبز بوده که بعدها به طور کامل از بین رفته است. طراحی، نوع معماری و سنگ‌های استفاده شده در ساخت آرامگاه کوروش از جمله جذابیت‌های این بناست که آن را به یکی از سازه‌های معروف در جهان تبدیل کرده است، همه ساله خصوصا در لحظه‌ی تحویل سال گردشگران بسیاری در این مکان جمع شده و به جایگاه والای کوروش بزرگ درود می‌فرستند.

معابد جگانتیجای مالت

معبد جگانتیا قدیمی‌ترین معبد اروپاست که در کشور مالت قرار دارد، این معبد که در سال‌های 3600 تا 3000 قبل از میلاد ساخته شده، پس از گوبکلی تپه‌ی ترکیه از کهن‌ترین معابد جهان به شمار می‌رود. جگانتیا در واقع یک نیایشگاه است که در جزیره‌ی غودش مالت، در دریای مدیترانه واقع شده و بخاطر طراحی و ساختار شگفت انگیزش در فهرست سازه‌های معروف دنیا قرار گرفته است. در زبان مالتی جگانتیا یعنی برج غول‌ها، دلیل این نامگذاری، عظمت و بزرگیِ این بنای عجیب است. جگانتیا یک سازه‌ی خرسنگیِ پیچیده است، این بنا پی ندارد و یک سازه‌ی آیینی به شما می‌رود، جگانتیا در واقع 2 معبد است که در میان دیواری سنگی قرار گرفته‌اند و جنس تمام قسمت‌های داخلی آن‌ها سنگ است، جگانتیا در سال 1827 به وسیله‌ی سرهنگ اتو بایر کشف شد و در سال 1980 در فهرست میراث جهانیِ یونسکو به ثبت رسید. کاربریِ اصلیِ جگانتیا هنوز مشخص نشده، اما شواهدی که در این مکان پیدا شده نشان می‌دهد که از اینجا برای انجام مراسم‌های مذهبی و قربانی کردن حیوانات استفاده می‌شده است.

در این مقاله 10 مورد از قدیمی‌ترین سازه‌های جهان را به شما معرفی کردیم، هر یک از بناها به نمادی برای شهر یا کشور خود تبدیل شده و هزاران داستان و راز را در دل خود پنهان کرده‌اند. شما می‌توانید با استفاده از تورهای متنوع کایت به کشورهای مختلف سفر کرده و از آثار تاریخی و جذابِ آن‌ها دیدن کنید.