قلعه‌ی اَلَموت| از داستان حسن صباح تا راهنمای سفر

در روزگاران گذشته جنگ‌های بسیار و حملات نظامیِ فراوانی اتفاق می‌افتاد، کشورها و مردمانش مدام مورد حمله‌ی نظامیِ کشورهای دیگر قرار می‌گرفتند و باید از خود دفاع می‌کردند. اینجا بود که قلعه‌ها نقش مهم خود را ایفا کرده و از یک ناحیه در مقابل حملات مختلف دشمنان محافظت می‌نمودند، در آن زمان‌ها، دژها جایگاه ویژه‌ای در یک کشور داشته و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بودند. در این مقاله می‌خواهیم به قزوین سفر کرده و به بازدید از یکی از زیباترین و معروف‌ترین قلعه‌های ایران یعنی قلعه‌ی الموت برویم، اگر شما فردی هستید که به تاریخ علاقه دارد یا قصد دارید به قزوین رفته و از این قلعه‌ی تماشایی دیدن کنید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

قلعه‌ی الموت (Alamut Castle)

قلعه‌ی الموت یکی از جذاب‌ترین آثار تاریخیِ ایران است که زمان دقیق ساخت آن مشخص نیست، اما شهرت آن بخاطر استقرار حسن صباح رهبر فرقه‌ی اسماعیلیون و افرادش در این قلعه است، به طوری که محلی‌ها به آن "قلعه‌ی حسن" نیز می‌گویند. حسن صباح 35 سال در قلعه‌ی الموت زندگی کرد، افرادش را سرپرستی نمود و اجازه‌ی ورودِ دشمنان را به داخل دژ نداد. زمانی که هلاکوخان مغول در سال 654 هجری قمری به این منطقه حمله و قلعه‌ی الموت را فتح کرد، کتابخانه‌اش را آتش زد و با تبدیلش به تبعیدگاه آن را از رونق انداخت، بر اساس آثار به جا مانده، در زمان صفویه قلعه بازسازی و به زندان تبدیل شد. در زمان قاجار بخش‌هایی از قلعه را تخریب و از آجرهایش برای ساخت و ساز بناهای دیگر استفاده کردند، همچنین به طمع پیدا کردن گنج قسمت‌های زیادی از قلعه را حفر نموده و در نهایت آن را به مرز نابودی کشاندند، متاسفانه امروزه از آن قلعه‌ی استوار تنها بخش‌های کوچکی به جا مانده است.

ویژگی‌های قلعه‌ی الموت

قلعه‌ی الموت یکی از زیباترین قلعه‌های ایران است که در ارتفاعات منطقه‌ی الموت قرار گرفته، این قلعه‌ی 20 هزار متر مربعی دارای چند فاکتور امنیتی بوده تا از ساکنانش در مقابل حمله‌ی دشمنان محافظت کند. اول اینکه در ارتفاع ساخته شده و مسیر دسترسی به آن صعب العبور می‌باشد، پله‌هایی که امروزه از آن برای رسیدن به قلعه استفاده می‌شود در زمان قاجار بنا شده‌اند. مورد بعدی اینکه دور تا دور قلعه گودال‌هایی حفر شده تا آب باران در آن جمع شود، از این آب در زمان آرامش برای استفاده‌ی ساکنان و در زمان حمله‌ی دشمن برای جلوگیری از ورودِ آن‌ها به داخل دژ بهره می‌بُرده‌اند. قلعه‌ی الموت از 4 طرف به پرتگاه منتهی می‌شود و تنها یک وروردی دارد که در ضلع شمال شرقیِ آن واقع شده است، این قلعه از 2 بخش بالایی و پایینی تشکیل شده و دور تا دور آن دیواره‌ای وجود داشته که بلندیِ آن در ابتدا حدود 10 متر بوده ولی اکنون این ارتفاع خیلی کمتر شده است. شکل قلعه از دور شبیه شتری است که روی زمین خوابیده، طول آن نزدیک به 120 متر و عرضش بین 10 تا 30 متر می‌باشد، قلعه در ابتدا دارای 4 برج در 4 طرفِ خود بوده که امروزه 3 تا از این برج‌ها پابرجا هستند. مصالحی که بخش‌های مختلف قلعه از آن‌ها ساخته شده‌اند عبارتند از: ملات گچ، تنپوشه‌های سفالی، کلاف‌های چوبی، کاشی، آجر و سنگ، در نزدیکیِ ورودی، تونلی دستکند با طول 6 متر، عرض  و ارتفاع 2 متر وجود دارد، در جنوب قلعه نیز اتاقی در دل صخره‌ها دیده می‌شود که ظاهرا محل استقرار نگهبانان بوده است، این نگهبانان به همراه خانواده‌هایشان در محلی در شرق قلعه سکونت داشته‌اند. در قسمت شرقیِ قلعه‌ی الموت آثاری از 3 آب انبار کوچک، چند آبشخور برای حیوانات و تعدادی اتاق مشاهده می‌شود که کاربردهای خاصی داشته‌اند، آب آشامیدنیِ ساکنان قلعه به وسیله‌ی چندین تنبوشه از چشمه‌ای در نزدیکیِ قلعه به داخل آن وارد شده، در آب انبارها جمع می‌شده و به روش‌های مختلف در اختیار ساکنان قلعه قرار می‌گرفته است، این سیستم آبرسانی یکی از جالب‌ترین سیستم‌های آبرسانیِ باقی مانده از گذشته می‌باشد. در فاصله‌ی بخش شرقی و غربیِ دژ، میدانگاهی وجود دارد که به وسیله‌ی یک دیوار به 2 قسمت تقسیم شده است، در قسمتی از قلعه حوضی دستکند به طول 8 و عرض 5 متر دیده می‌شود، تک درختی نیز در جنوب غربیِ قلعه وجود دارد که می‌گویند به دست شخص حسن صباح کاشته شده است. در اطراف قلعه یک قبرستان قدیمی به نام اسبه کله چال و بقایای چند کوره‌ی آجرپزی به چشم می‌خورد، اما شاید جذاب‌ترین قسمت قلعه‌ی الموت کتابخانه‌ی آن باشد که طبق اسناد موجود بیش از 400 هزار جلد کتاب در آن نگهداری می‌شده و از مراکز علمیِ مهم روزگار خود بوده است.

علت نامگذاری قلعه‌ی الموت

الموت از 2 بخش "اَل" و "اَموت" تشکیل شده که اَل با کمی تغییر به معنای عقاب و اموت به معنای آموختن است، می‌گویند پادشاهی از تبار دیلمیان مسیر پرواز عقابی را دنبال کرده، منطقه‌ی بسیار مناسبی را برای ساخت قلعه پیدا می‌کند و به فکر می‌افتد در این مکان دژی مستحکم بسازد و نامش را آشیانه‌ی عقاب بگذارد، عده‌ای نیز بر این باورند که الموت به معنای "عقاب آموخت" یا "تعلیم عقاب" می‌باشد.

بهترین زمان سفر به قلعه‌ی الموت

قلعه‌ی الموت در منطقه‌ای سرد و کوهستانی قرار گرفته، این موضوع باعث شده تا هوای منطقه در زمستان‌ها بسیار سرد و در تابستان‌ها معتدل یا حتی خنک باشد. بهترین زمان برای سفر به قلعه‌ی الموت، اواسط بهار تا اواسط تابستان است که هوای منطقه دلپذیر و طبیعت اطراف آن زیبا و دیدنی می‌باشد، به هر حال شب‌های این منطقه حتی در تابستان هم سرد است و باید همیشه لباس گرم همراه داشته باشید.

مسیر دسترسی به قلعه‌ی الموت

اگر تصمیم دارید از تهران برای بازدید از قلعه‌ی الموت بروید، باید از آزاد راه کرج قزوین به سمت قزوین رفته قبل از رسیدن به این شهر، وارد مسیر فرعیِ الموت شده و به سمت روستای معلم کلایه برانید. 10 کیلومتر پس از این روستا به یک دوراهی می‌رسید که باید مسیر الموت را انتخاب کرده، مسیر پر پیچ و خمِ کوهستانی و جنگلیِ این منطقه را بپیمایید تا در نهایت مسیر قلعه را ببینید، از اینجا به بعد باید خودرو را پارک کرده و با طی کردن پله‌ها به قلعه برسید.

آدرس: استان قزوین، معلم کلایه، شمال شرق روستای گازرخان، قلعه‌ی الموت

وسایل لازم برای سفر به قلعه‌ی الموت

قلعه‌ی الموت در ارتفاع واقع شده و برای رسیدن به آن باید مسافت زیادی را پیاده رفت، از جمله وسایلی که در بازدید از این قلعه نیاز دارید می‌توان به آب آشامیدنی، لباس گرم، دوربین عکاسی، پاور بانک، عینک و کلاه آفتابی، کفش ماسب پیاده روی و... اشاره کرد.

چگونگی اقامت در قلعه‌ی الموت

برای اقامت در نزدیکیِ قلعه‌ی‌ الموت، چند گزینه پیش رو دارید: اول اینکه اگر در فصول گرم به این منطقه سفر کردید و به اصول کمپینگ در طبیعت آشنایی دارید، می‌توانید شب را در دشت‌های فراخ اطراف قلعه بمانید. اگر به اقامتگاه بومگردی علاقه دارید می‌توانید در بومگردی‌های متعددی که در روستاهای منطقه‌ی الموت وجود دارند، اقامت نمایید. در صورتی که به روستای گازرخان یا معلم کلایه بروید، می‌توانید در سوئیت‌هایی که ساکنان این روستاها در خانه‌های خود ساخته و به گردشگران اجاره می‌دهند، اقامت نمایید. در نهایت اگر اقامت راحتی می‌خواهید می‌توانید در نزدیک‌ترین هتل به قلعه‌ی الموت که هتل نویذر نام دارد و در روستای گرمارود سینا در 20 کیلومتریِ قلعه واقع شده، اقامت جذابی داشته باشید.

در این مقاله با قلعه‌ی زیبای الموت آشنا شدیم، بخش‌های مختلف آن را به شما معرفی کرده و چگونگی بازدید از آن را برایتان شرح دادیم، این مکان نه تنها جاذبه‌ای تاریخی است، بلکه طبیعت زیبای اطراف آن جان می‌دهد برای یک طبیعت گردیِ فوق العاده. اگر تصمیم داشتید برای دیدن این قلعه‌ی شگفت انگیز به قزوین سفر کنید می‌توانید از تورهای الموت کایت استفاده نمایید.