روستای حیله‌ور | راهنمای سفر به روستای دستکند حیله‌ور، آدرس و تصاویر

از آنجا که شرایط آب و هوایی و اقلیم مناطق مختلف ایران متفاوت است، بناهای شهرهای مختلف نیز به سبک و شیوه‌های گوناگون ساخته شده است، در ایران باستان علاوه بر این مورد، امنیت بناها و حفاظت از آن‌ها نیز موضوع مهمی بوده که در ساخت خانه‌ها مورد توجه قرار می‌گرفته است. در گذشته یکی از شیوه‌های ساخت خانه در استان آذربایجان شرقی روش دستکند در داخل زمین یا دل کوه بوده است، در این استان چندین روستا به این روش ساخته شده‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به روستاهای صور، معبد و کندوان اشاره کرد که روستاهای شناخته شده‌ای هستند. در این مقاله قصد داریم به شهرستان اسکو در استان آذربایجان شرقی سفر کرده و شما را با یکی از جذاب‌ترین روستاهای دستکند ایران یعنی روستای حیله‌ور آشنا کنیم، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب جذاب با ما همراه باشید.

روستای حیله‌ور تبریز

حیله‌ور نام روستایی تاریخی در نزدیکی شهرستان اسکو است که قدمتی چند صد ساله دارد. هنگام عبور از جاده‌ی اسکو به کندوان قسمتی از کناره‌ی این جاده با حفره‌هایی در دل زمین و برآمدگی‌هایی که شکل خاصی دارند، خودنمایی می‌کند. اینجا روستای تاریخی حیله‌ور است و جذابیت آن بخاطر دستکند بودنش می‌باشد. روستای حیله‌ور با روستای کندوان حدود 2 کیلومتر فاصله دارد، اما به اندازه‌ی آن معروف نیست، به طوری که حتی برخی از اهالی استان آذربایجان شرقی نیز از وجود این روستا اطلاعی ندارند. در زمان بازدید از روستای حیله‌ور قطعا از تماشای هنر مردمان قدیم، شکل خانه‌های چند صد سال پیش و مهندسی اجرا شده در ساخت خانه‌های این روستا شگفت زده خواهید شد. روستای حیله‌ور امروزه متروکه است ولی بخاطر زیبایی، خاص بودن و جذابیتش در مرداد ماه سال 1384 در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است.

تاریخچه‌ی روستای حیله‌ور تبریز

با وجود پژوهش‌های زیاد تاریخ شناسان، قدمت دقیق روستای حیله‌ور مشخص نیست، اما با توجه به اشیای به دست آمده از داخل خانه‌ها و بررسی آثار باقیمانده از گورستانی که در نزدیکی روستا قرار دارد، قدمت حیله‌ور را متعلق به دوران ایلخانی تا صفویه می‌دانند. اهالی این روستا سالیان دراز در آن زندگی می‌کردند تا اینکه مغول‌ها به ایران حمله کرده و این روستا و مردمانش نیز از هجوم این وحشی‌ها در امان نماندند. هنگام حمله‌ی مغول‌ها مردم روستا آن را ترک کرده و به مناطق اطراف گریختند. برخی کارشناسان اعتقاد دارند که اهالی روستای حیله‌ور پس از فرار، به ارتفاعات کندوان رفته و با دانشی که در کندن زمین داشتند، در دل صخره‌های این منطقه خانه‌هایی را کنده و روستای کندوان را به وجود آوردند.

علت نامگذاریِ روستای حیله‌ور تبریز

شیوه‌ی ساخت روستای حیله‌ور به گونه‌ای است که اگر دقت زیادی نداشته باشید نمی‌توانید آن را ببینید، این روش برای دور ماندن خانه‌های روستا از چشم دشمنان و محافظت از مردم روستا بوده است. به قولی مردم روستا با زیر زمینی ساختن خانه‌های خود حیله‌ای به کار گرفته و خانه و خانواده‌اشان را از شر دشمنان در امان نگه داشته‌اند. احتمالا نام حیله‌ور که بر روی روستا گذاشته شده از همین مورد گرفته شده است.

ویژگی‌های جذاب روستای حیله‌ور تبریز

خانه‌های روستای حیله‌ور معماری بسیار جالبی دارند، به طوری که هرچه بیشتر آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند، بیشتر بر شگفتی‌اشان افزوده می‌شود. روستا در منطقه‌ای قرار گرفته که درواقع گودالی در دامنه‌ی کوه است، به همین دلیل آب حاصل از بارش‌ها و آب نهرهای جاری در طول این سال‌ها به داخل خانه‌ها ریخته و پس از ترکیب شدن با خاک، داخل خانه را با گل مسدود کرده است. پژوهشگران معتقدند حدود 200 خانه در روستای حیله‌ور وجود داشته که همگی به زیر خاک رفته و امروزه پس از کاوش‌های بسیار تنها 55 واحد از این خانه‌ها شناسایی و از گل و لای خالی شده است. داخل اکثر خانه‌ها به هم شبیه است، این بناها از قسمت‌هایی همچون اتاق، انبار و آشپزخانه تشکیل شده و برخی دارای محلی که مخصوص نگهداری از گاو و گوسفندان بوده می‌باشد، در بعضی از خانه‌ها تنوری به چشم می‌خورد که از آن برای پخت و پز و گرم کردن فضای داخلی خانه استفاده می‌شده است. خانه‌ها در دل زمین کنده شده‌اند و اگر فقط کمی از آن‌ها دور شوید به هیچ وجه قابل مشاهده نیستند، شیوه‌ی ساخت خانه‌ها به گونه‌ای بوده که در زمستان‌ها گرم و در تابستان‌ها خنک می‌مانده است. مردم روستا به شغل کشاورزی و دامپروری مشغول بودند، زنان روستا نیز فعالیت‌هایی همچون ورنی بافی، گلیم بافی و فرش بافی انجام می‌دادند. در اطراف روستای حیله‌ور پوشش گیاهی خاصی وجود ندارد و تنها چند بوته‌ی خار دیده می‌شود، امکانات رفاهی خاصی هم در این منطقه نیست. در نزدیکی روستای حیله‌ور جاذبه‌های دیگری مانند روستای صخره‌ای کندوان، روستاهای صور و توته خانه در بناب، معابد مهر پرست در مراغه، روستای اشتوبین، حاماملی در ورزقان و... وجود دارند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.

آب و هوا و بهترین زمان سفر به روستای حیله‌ور تبریز

همانطور که گفتیم روستای حیله‌ور در استان آذربایجان شرقی قرار دارد، این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی است و زمستان‌های بسیار سردی دارد. بهترین زمان برای سفر به روستای حیله‌ور فصل بهار است، در این زمان هوا بسیار دلپذیر بوده و بازدید از این روستای تاریخی خیلی دلچسب خواهد بود. گرمای هوا در فصل تابستان اذیت کننده نیست، بنابراین در این زمان هم می‌توان به بازدید از روستای حیله‌ور رفت. پاییز حیله‌ور نیز فصل مناسبی برای بازدید از روستا خواهد بود، به شرطی که تحمل خنکی هوا را داشته باشید. در زمستان تمام منطقه پوشیده از برف می‌شود و هوا به شدت سرد است، شاید این سرمای زیاد اجازه ندهد که از تماشای روستا لذت ببرید.

چگونگی دسترسی به روستای حیله‌ور تبریز

برای رسیدن به روستای حیله‌ور باید ابتدا به تبریز و سپس به اسکو بروید، وارد مسیر جاده‌ی اسکو به کندوان شده و این راه را ادامه دهید تا به 2 کیلومتریِ روستای کندوان برسید. در این منطقه در کنار جاده می‌توانید روستای دستکند حیله‌ور را مشاهده کرده و به بازدید از بخش‌های مختلف آن بپردازید.

آدرس: استان آذربایجان شرقی، 15 کیلومتری شهرستان اسکو، نرسیده به روستای کندوان، روستای دستکند حیله‌ور

چگونگی اقامت در روستای حیله‌ور تبریز

روستای حیله‌ور در حاشیه‌ی جاده قرار گرفته و هیچ امکانات رفاهی یا محلی برای اقامت ندارد، اگر کسی بخواهد شب را در نزدیکی این روستا بماند باید در قسمتی از اطراف روستا چادر زده و کمپ کند، که با توجه به نزدیک بودن این منطقه به کوه و وجود حیوانات وحشی توصیه نمی‌شود. برای اقامت در نزدیکی روستای حیله‌ور می‌توانید به کندوان رفته و در هتل‌های صخره‌ای این روستا اقامتی فراموش نشدنی را تجربه کنید. ضمن اینکه در اسکو و تبریز هم هتل‌های زیادی برای اقامت راحت گردشگران وجود دارد.

در این مقاله روستای حیله‌ور را به شما معرفی کرده، در مورد تاریخچه، معماری و بخش‌های مختلف آن صحبت نمودیم و شرایط بازدید از آن را بیان کردیم. روستای حیله‌ور نه تنها از نظر تاریخی ارزش دارد، بلکه در منطقه‌ای قرار گرفته که بسیار خوش آب و هواست، پس سفر به این روستا یک تیر است و دو نشان!