سوغات اصفهان | معرفی 13 سوغات معروف نصف جهان

اصفهان یکی از توریستی‌ترین شهرهای ایران است که سالانه نه فقط از داخل این کشور بلکه میلیون‌ها گردشگر از سراسر دنیا به آن سفر می‌کنند تا به مکان‌های تاریخی‌اش رفته و از جاذبه‌های آن دیدن کنند. معمولا خرید سوغات یکی از مراحل شیرین سفر به هر منطقه‌ای می‌باشد، این مرحله در سفر به اصفهان شیرین‌تر است چرا که این شهر آنقدر سوغات جذاب دارد که می‌تواند هر کسی را با هر سلیقه‌ای راضی و خوشحال کند. در این مقاله قصد داریم سفری کوتاه به اصفهان داشته باشیم و با انواع سوغات این شهر دیدنی آشنا شویم، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

سوغات اصفهان به 2 دسته‌ی سوغات خوراکی و صنایع دستی تقسیم می‌شود:

سوغات خوراکی

اصفهان خوراکی‌های منحصربفرد و بسیار خوش طعمی دارد که در میان سوغات این شهر جای دارند، از میان این خوراکی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. گز

احتمالا اگر از هر ایرانی سوال کنید که معروف‌ترین سوغات اصفهان چیست بدون لحظه‌ای فکر کردن خواهد گفت: "گز"، گزِ اصفهان یکی از خوراکی‌های ایرانی است که به کشورهای زیادی صادر می‌شود. چهارمحال و بختیاری، یزد، کرمان، فارس و همدان استان‌هایی هستند که در آن‌ها هم گز تولید می‌شود، اما باید بدانید بیش از 90 درصد گز ایران در اصفهان تولید و بیشتر آن به کشورهای خارجی صادر می‌گردد. مواد لازم برای تهیه‌ی گز، سفیده‌ی تخم مرغ، شکر، عصاره‌ی گزانگبین، هل، گلاب و مغزهایی مثل بادام و پسته است، این خوراکی خوشمزه انواع مختلفی دارد که عبارتند از: گز آردی، گز بلداجی، گز سکه‌ای، گز برشی، گز لقمه‌ای، گز نرم، گز با روکش شکلاتی، گز شکن دار، سوهان گزی، گز انگبینی، گز خرمایی، گز بدون قند و گز کم کالری.

2. پولکی

پولکی یکی از شیرینی‌های مخصوص اصفهان است که در بین شهروندان این شهر و کسانی که به آن سفر می‌کنند، بسیار محبوب است. پولکی از مخلوط شکر، آب و سرکه‌ی سفید یا جوهرلیمو تهیه شده و روش تهیه‌ی آن به این صورت است که این مواد را با هم ترکیب کرده روی اجاق می‌گذارند تا به رنگ طلایی درآید، سپس ماده‌ی به دست آمده را با قاشق روی سینی ریخته صبر می‌کنند تا خشک و سفت شود. روش سنتی تهیه‌ی پولکی به این شکل است که دانه‌های شکر را درون تابه‌ای که روی حرارت کم قرار دارد می‌ریزند تا کم کم آب و به پولکی تبدیل شود. با اضافه کردن موادی همچون پودر نارگیل، کنجد، پسته، لیمو عمانی و زعفران به مواد اولیه، انواع مختلفی از پولکی به دست می‌آید.

3. جوزغند

جوزغند یکی از سوغات خوراکی اصفهان است که در شهرهای دیگری مثل نراق هم تولید می‌شود، اما روش تهیه‌ی این خوراکی در اصفهان کمی خاص‌تر است. جوزغند درواقع از نوعی میوه که هم خانواده‌ی هلو است و "الگ" نام دارد درست می‌شود. برای تهیه‌ی این خوراکی ابتدا الگ را پوست گرفته به مدت 3 روز روی پشت بام می‌گذارند تا خشک شود، بعد هسته‌اش را درآورده و اجازه می‌دهند یک روز دیگر جلوی آفتاب بماند تا کاملا خشک شود. سپس موادی مانند خاک قند، مغز هسته‌ی زردآلو، هل، شکر و بادام را داخل میوه‌ی خشک شده قرار می‌دهند، جوزغند در این مرحله حاضر است. این خوراکی معمولا برای شب یلدا تهیه می‌شود و برای درست کردن آن می‌توان علاوه بر هلوی الگ از گلابی، انجیر و آلو نیز استفاده کرد. سخت بودن مراحل تولید جوزغند، کیفیت بالای این خوراکی و خواص زیادی که دارد باعث شده جوزغند از قیمت بالایی برخوردار باشد.

4. شیرینی کُرکی

شیرینی کرکی یکی از شیرینی‌های استان اصفهان است که به شهر نایین تعلق دارد، این شیرینی از خوراکی‌های سنتی و قدیمی این شهر است و طعمی بسیار لذیذ دارد. برای تهیه‌ی شیرینی کرکی چند آرد مختلف مانند آرد نخودچی، آرد برنج و آرد گندم را با هم ترکیب کرده الک می‌کنند، سپس پودر قند و روغن (که بهتر است روغن محلی باشد) را در مخلوط کن ریخته خوب هم می‌زنند. در مرحله‌ی بعد ترکیب روغن و پودر قند، آردها، وانیل، پودر هل، تخم خرفه و کنجد را با هم مخلوط کرده به صورت قل قلی درآورده روی سینی فر می‌چینند و آن را درون فر می‌گذارند. بعد از اینکه شیرینی‌ها آماده شد روی آن‌ها را با تخم خرفه و کنجد تزئین می‌کنند، ترکیب شیرینی کرکی با چای می‌تواند یک عصرانه‌ی دل انگیز محسوب شود.

5. سوهان عسلی

شاید با شنیدن اسم سوهان به یاد قم بیفتید، اما باید این نکته را بگوییم که سوهان عسلی نخستین بار در اصفهان تولید شده و به عنوان یکی از عناصر هویتی این شهر به ثبت ملی رسیده است. سوهان عسلی اصفهان با سوهان قم زمین تا آسمان تفاوت دارد، برای تهیه‌ی این سوهان از کره‌ی حیوانی، شکر، آرد جوانه‌ی گندم، آرد گندم، روغن نباتی، خلال پسته و بادام، آب و زعفران استفاده می‌شود. این سوهان نسبت به سوهان قم چربی کمتری دارد به همین دلیل ماندگاری‌اش بیشتر است، اصفهانی‌ها از سوهان عسلی به همراه گز برای پذیرایی نوروز استفاده می‌کنند.

6. شیرینی برشتوک

بِرشتوک یکی از شیرینی‌های سنتی اصفهان است که در شهرهای زیادی تولید می‌شود اما برشتوک اصفهان نسبت به برشتوک سایر شهرها روش پخت حرفه‌ای و متفاوت و طعمی خوشمزه‌تر دارد، به همین دلیل یکی از سوغات مهم این شهر به شمار می‌رود. برشتوک را می‌توان هم خانواده‌ی شیرینی نخودچی دانست زیرا در ترکیبات آن آرد نخودچی به چشم می‌خورد، سایر مواد اولیه برای تهیه‌ی شیرینی برشتوک آرد سفید، کره، پودر قند و هل است. برشتوک را به دو شکل لوزی و مستطیلی بسته بندی می‌کنند، انواع این شیرینی عبارتند از برشتوک شکلاتی، زنجبیلی و دو رنگ.

صنایع دستی

اصفهانی‌ها مردمانی هنردوست و هنرمند هستند، به همین دلیل صنایع دستی بسیار زیبا و ارزشمندی در این شهر تولید می‌شود، تعدادی از این صنایع دستی عبارتند از:

7. مینا کاری

مینا کاری یکی از هنرهای اصیل و بسیار زیباست که خاستگاه آن شهر اصفهان می‌باشد، هنرمندان میناکار اصفهانی با ظرافتی بی نظیر ظروف مختلفی را به این هنر می‌آرایند. میناکاری در واقع هنر نقاشی و تزئین فلزات طلا، نقره و مس است، در این هنر با رنگ‌های لعابدار آبی، سبز و گاهی قرمز نقاشی‌های بسیار ظریفی روی فلزات می‌کشند بعد آن فلز را درون کوره‌هایی با دمای بسیار بالا قرار می‌دهند تا رنگ‌ها پخته و ثابت شود. ظروف میناکاری از صنایع دستی بسیار ارزشمند اصفهان و سوغات این شهر به شمار می‌روند که ارزش مادی و معنوی بالا و طرفداران بسیاری دارند.

8. قلم زنی

هنر قلم زنی یعنی ایجاد خطوط یا نقوشی روی فلزاتِ طلا، نقره یا مس، در این هنر یک قلم خاص را روی ظرفی از جنس فلز قرار داده با چکش مخصوص به آن ضربه می‌زنند و روی آن ظرف نقوشی ایجاد می‌کنند، نوع قلم و شدت ضربه‌ای که با چکش به آن زده می‌شود، بر عمق شیارها و نقوشی که روی فلز ایجاد می‌شوند تاثیر دارد. قلم زنی یکی از هنرهای بسیار قدیمی ایران است که از زمان هخامنشیان در کشور وجود داشته و در زمان ساسانیان به اوج زیبایی خود رسیده است، این هنر اصیل امروزه یکی از سوغات گرانبهای اصفهان محسوب می‌شود.

9. خاتم کاری

خاتم یکی از هنرهای بسیار زیبا و ظریف ایرانی است که محققان خاستگاه آن را شیراز می‌دانند، این هنر در دوره‌ی صفویه به اصفهان منتقل و به یکی از هنرهای اصیل مردم این شهر تبدیل شد. خاتم کاری درواقع ترکیبی از تعدادی چند ضلعی کاملا منظم است که با تعداد اضلاع مختلف به صورت منظم در کنار هم قرار گرفته و یک شکل یکدست را تشکیل داده‌اند، برای این کار از چوب، استخوان و مفتول‌های فلزی استفاده می‌شود. هنر خاتم کاری پیشینه‌ای طولانی دارد، منبر مسجد عتیق شیراز که قدمتی 1000 ساله دارد، با این هنر مزین شده است. امروزه خاتم کاری به عنوان صنایع دستی و سوغات بسیار محبوب اصفهان شناخته شده و با توجه به دقت و ظرافت هنرمندان خاتم کار، ارزش مادی و معنوی فراوانی دارد.

10. مسگری

مسگری هنری قدیمی در ایران است که پیشینه‌ی آن به بیش از 5 هزار سال قبل می‌رسد، این هنر در چند شهر ایران رواج داشته که اصفهان یکی از مهم‌ترینِ آن‌هاست، تمام این شهرها حداقل یک بازار معروف به اسم بازار مسگرها دارند. مسگری در اصفهان هنری اصیل و محصولات آن سوغاتی گرانبهاست، به طوری که در تمام فروشگاه‌های سوغات این شهر، ظروف و وسایل مسی مشاهده می‌شود، ظروفی که از ضربات متعدد چکش بر بدنه‌ی سرد مس شکل گرفته‌اند.

11. منبت کاری

منبت کاری به معنای کنده کاری روی چوب است، این هنر اصیل از زمان مادها و هخامنشیان در شهرهای مختلف ایران انجام می‌شده که اصفهان یکی از آن‌هاست. شهر گلپایگان در اصفهان به داشتن منبت کاران حرفه‌ای و وسایل منبت معروف است، این هنر دیدنی از جمله صنایع دستی و سوغات اصفهان محسوب می‌شود. منبت کاری نوعی کنده کاری غیر همگن روی چوب است، این کنده کاری برای رسیدن به یک نقش برجسته انجام می‌گیرد تا طرحی که در ذهن هنرمند وجود دارد روی چوب پیاده شود، هرچه جنس چوب فشرده‌تر و محکم‌تر باشد، خروجی کار کیفیت و ارزش بیشتری خواهد داشت.

12. پارچه‌ی قلمکار

قلمکاری یعنی هنر نقش زدن یا چاپ روی پارچه، در گذشته این هنر به صورت کاملا سنتی انجام می‌گرفت و هنرمندان با دست و قلم نقش‌هایی را روی پارچه می‌کشیدند، اما امروزه قلمکاری در معرض تحول فراوانی قرار گرفته، شکل سنتی خود را از دست داده و روش انجام گرفتن آن تغییر کرده است. در حال حاضر هنرمندان با قالب‌هایی که به دست متخصصان این حرفه درست شده و با استفاده از رنگ‌های مختلف، نقش‌هایی را روی پارچه چاپ می‌کنند. هرچند هنر قلمکاری در طول سالیان دراز تغییر کرده اما همچنان به دقت و تمرکز بسیاری نیاز دارد واز هنرهای اصیل و زیبای اصفهان و سوغات این شهر به شمار می‌رود.

13. فیروزه کوبی

فیروزه کوبی نسبت به سایر هنرهایی که قبلا گفتیم قدمت کمتری دارد و می‌گویند حدود 70 سال پیش از خراسان به اصفهان آورده شده است، اما امروزه به هنری فراگیر در اصفهان تبدیل شده و یکی از سوغات این شهر محسوب می‌شود. فیروزه کوبی به معنی جای گزاری قطعات کوچک فیروزه بر روی یک سطح است، این سطح می‌تواند فلز، چوب یا حتی پارچه باشد. قطعات فیروزه کوچک هستند و اندازه‌های تقریبا یکسانی دارند، فلز نیز می‌تواند مس، نقره، برنج یا برنز باشد. از هنر فیروزه کوبی بر روی ظروف، زیورآلات و حتی در تابلوهای خوشنویسی نفیس استفاده می‌شود.  

در این مقاله شما را با تعدادی از سوغات شهر اصفهان آشنا کردیم، اصفهان یکی از زیباترین شهرهای ایران است که جاذبه‌های تاریخی بسیاری در آن قرار دارد، سفر به این شهر و بازدید از جاذبه‌های آن، تجربه‌ای گرانبها و لذبتخش است که شاید با سفر به هیچ نقطه‌ی دیگری از جهان به دست نیاید ، همچنین با سایت کایت میتوانید با بهترین تیم گردشگری به تورهای داخلی و تور های خارجی بروید و تجربه های جدید کسب کنید ... همچنین میتوانید به صفحه رزرو توراقساطی مراجعه فرمایید.