ارگ علیشاه تبریز | آشنایی با ارگ علیشاه، آدرس و تصاویر

تبریز یکی از شهرهای خوش آب و هوا، زیبا و قدیمی ایران است که طبیعتی دیدنی و آثار تاریخی فراوانی دارد، این شهر در دوره‌های مختلف اتفاقات متعددی را دیده است، از جنگ‌های داخلی در دوره‌ی مشروطه گرفته تا اشغال شدن شهر به وسیله‌ی ارتش روسیه. در این مقاله قصد داریم به سراغ یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی تبریز یعنی ارگ علیشاه برویم، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با کایت همراه باشید.

ارگ علیشاه تبریز

ارگ علیشاه یا ارگ تبریز یکی از جاذبه‌های مهم شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی است، این بنا در واقع تنها باقی مانده‌ی‌ یک مسجد بزرگ و باشکوه است که در طول زمان و به دلایل مختلفی مثل زمین لرزه، جنگ و روی کار آمدن حکومت‌های جدید، تقریبا تمام قسمت‌های آن از بین رفته است. ارگ علیشاه معماری زیبایی دارد و آجرکاری‌هایش هنر معماران آن زمان را نشان می‌دهد. همین معماری دیدنی و کاربردهایی که در طول سالیان دراز داشته باعث شده که این بنا در تاریخ 15 دی ماه سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد. برای بازدید از ارگ علیشاه می‌توانید هر ساعتی از شبانه روز را انتخاب کنید، روزها نور خورشید برای عکاسی مناسب است و شب‌ها نورپردازی چشمگیر بنا، زیبایی آن را چندین برابر می‌کند، بازدید از ارگ تبریز رایگان می‌باشد. در نزدیکی ارگ علیشاه جاذبه‌های مختلفی نظیر میدان ساعت، موزه‌ی عصر آهن، خانه‌ی تاریخی بهنام، بازار بزرگ تبریز و خانه‌ی مشروطه وجود دارد که گردشگران می‌توانند از این مکان‌ها نیز بازدید کرده و از سفرشان لذت بیشتری ببرند.

تاریخچه‌ی ارگ علیشاه

ارگ علیشاه تاریخی پرفراز و نشیب دارد و شاهد اتفاقات عجیب و گوناگونی بوده است. این بنا اولین بار در فاصله‌ی سال‌های 716 تا 724 هجری قمری در زمان ایلخانیان ساخته شد. دستور ساخت آن را تاج الدین علیشاه گیلانی که وزیر ایلخانان مغول بود صادر کرد و می‌خواست آن را حتی از طاق کسری نیز شکوهمندتر بسازد. اما اجل مهلتش نداد و فوت کرد، با مرگ علیشاه گیلانی و نشست طاق مورد علاقه‌ی او، معماران دیگر ساخت طاق را ادامه نداده و از احداث آن منصرف شدند. به هر حال ساخت بنا به پایان رسید و در نهایت مسجدی باشکوه و زیبا با معماری چشم نواز ایجاد شد. در دوره‌ی قاجار از این مسجد به عنوان انبار مهمات وغلات استفاده می‌کردند، برای محافظت از هر چیزی که داخل بنا بود دور آن را حصاری بزرگ کشیده و این بنا را به ارگ علیشاه تغییر کاربری دادند. از ارگ علیشاه در دوره‌های مختلف استفاده‌های گوناگونی می‌شده، برای مثال در دوران مشروطه محل مبارزه‌ی ستارخان و باقرخان با نیروهای حکومتی ضد مشروطه بود، پس از مشروطه به پایگاهی نظامی برای مردم تبریز در مقابل نیروهای روسیه تبدیل شد، در این زمان با وجود جنگ، بناهای مهمی همچون سالن آمفی تئاتر و مدرسه‌ی نجات به ارگ علیشاه اضافه شد. در دوران پهلوی بناهای اطراف ارگ را تخریب و آن را به گردشگاهی عمومی تبدیل کردند، بعد از انقلاب نیز باقی مانده‌ی بناها از بین رفت و محوطه‌ی ارگ به مصلی شهر تبریز بدل شد.

معماری ارگ علیشاه

همانطور که در قسمت قبل گفتیم ارگ علیشاه تنها باقی مانده‌ی یک بنای بسیار بزرگ است که در زمان تاج الدین علیشاه مسجد جامع شهر بوده است. به دلیل اینکه این بنا خیلی سال قبل تخریب شده و عکسی از آن وجود ندارد نمی‌دانیم چهره‌ی اصلی بنا و معماری کامل آن چگونه بوده است، اما از همین دیواری که به جا مانده هم می‌توان حدس زد که بنای ارگ علیشاه چه معماری بی نظیر، استادانه و چشم نوازی داشته است. سبک معماری ارگ علیشاه معماری آذری (مغولی یا ایرانی مغولی) است، نوعی معماری با تزئینات متعدد که در زمان ایلخانی در ایران رواج داشته است. مصالح به کار رفته در ساخت ارگ علیشاه، آجر، سنگ و ملات ساروج بوده، این مصالح و پی 7 متری بنا که در داخل زمین قرار گرفته باعث شده پس از 700 سال این دیوار همچنان محکم و استوار در مقابل چشمان گردشگران ایستاده باشد. امروزه ارگ علیشاه از 3 دیوار به هم چسبیده تشکیل شده که شکلی شبیه ایوان به آن داده است، ارتفاع دیوارها 26 متر، عرض هر دیوار 10 متر و عرض کل ارگ در مجموع حدود 30 متر می‌باشد. هر دیوار از دو دیوار عریض ساخته شده که طاق‌هایی آن‌ها را به هم متصل کرده است. در این بنا در ابتدا تزئینات بسیار زیبایی شامل گچبری، کاشی کاری، کتیبه‌های سنگی، ستون‌های مرمرین و ازاره‌های دیدنی وجود داشته اما هم اکنون چیز زیادی از این تزئینات باقی نمانده است، حتی جای گلوله‌های توپ که مربوط به زمان جنگ است و یک ترَک بزرگ که به خاطر زمین لرزه‌ی شدید تبریز ایجاد شده بر روی دیواره‌ی ارگ علیشاه دیده می‌شود.

بهترین زمان سفر به ارگ علیشاه

ارگ علیشاه در شهر تبریز قرار گرفته، شهری با آب و هوای سرد، زمستان‌های این منطقه بسیار سرد است و برف و باران فراوانی دارد، به همین دلیل شاید نتوانید آنطور که دلتان می‌خواهد از دیدن ارگ علیشاه لذت ببرید. پاییز تبریز نیز سرد است، اما بهار و تابستان آن معتدل و دلپذیر می‌باشد. همچنین طبیعت اطراف نیز در بهار و تابستان بسیار تماشایی می‌شود. تابستان یکی از زمان‌های پیک مسافر در تبریز است، به همین دلیل اگر دوست ندارید در شلوغی به این شهر سفر کنید، می‌توانید فصل بهار خصوصا ماه اردیبهشت را انتخاب نمایید، زمانی که هم هوای شهر عالی است و هم طبیعت سبزی و طراوت فوق العاده‌ای دارد.

مسیر دسترسی به ارگ علیشاه

برای رسیدن به ارگ علیشاه باید ابتدا خود را به تبریز برسانید، تبریز هم فرودگاه دارد، هم ایستگاه راه آهن و هم ترمینال اتوبوسرانی، با تمام این روش‌ها می‌توانید خود را به تبریز برسانید. روش دیگر استفاده از خودروی شخصی برای رسیدن به تبریز است. اگر با ماشین خودتان به تبریز رفته و خواستید از ارگ علیشاه دیدن کنید باید خود را به میدان ساعت برسانید، ارگ علیشاه در این منطقه قرار دارد. ممکن است در نزدیکی ارگ جای پارک گیرتان نیاید، می‌توانید خودرویتان را در یکی از خیابان‌های اطراف پارک کنید. با مترو و اتوبوس هم می‌توانید به ارگ علیشاه بروید، ایستگاه اتوبوس میدان ساعت و ایستگاه متروی شهید محققی نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها به ارگ علیشاه هستند.

آدرس: استان آذربایجان شرقی، تبریز، ضلع جنوبی تقاطع خیابان‌های امام خمینی و فردوسی، محدوده‌ی میدان ساعت، ارگ علیشاه

اقامت در نزدیکی ارگ علیشاه

ارگ علیشاه در دل شهر تبریز واقع شده، به همین دلیل هتل‌های متعددی در نزدیکی آن قرار گرفته است، هتل‌هایی همچون هتل سهند، هتل زیبا، هتل ارگ، هتل نوبر و هتل آپارتمان بهبود، این هتل‌ها از امکانات مناسبی برخوردار بوده و اقامت راحتی را برای گردشگران فراهم می‌کنند.

در این مقاله با ارگ علیشاه در شهر تبریز آشنا شدیم، دیواری باقی مانده از بنایی بزرگ و باصلابت که روزهایی پر از خاطرات جذاب و عجیب را پشت سر گذاشته است. بازدید از این جاذبه‌ی دیدنی را حتما در برنامه‌ی سفرتان تور تبریز را  قرار دهید .