قبرستان وادی السلامِ نجف | بزرگ‌ترین و عجیب‌ترین قبرستان دنیا

شهر نجف در کشور عراق، یکی از شهرهایی است که برای مسلمانان اهمیت زیادی دارد، شاید بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دلیل این اهمیت، وجود حرم اولین امام شیعیان یعنی حضرت علی (ع) باشد، اما در این شهر اماکن دیگری هم وجود دارند که هم برای مسلمانان مهم‌اند، هم قدمت و پیشینه‌ی زیادی دارند و هم حکایات فراوانی از گذشتگان در مورد آن‌ها نقل شده است. یکی از این مکان‌ها قبرستان وادی السلام در نجف است که به نوعی بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین قبرستان دنیا محسوب می‌شود، در این مقاله قصد داریم در مورد قبرستان وادی السلام و نکات مربوط به آن صحبت کنیم، پس اگر به مکان‌های عجیب و رازآلود علاقه دارید، تا پایان مقاله ما را همراهی نمایید.

قبرستان وادی السلام نجف

قبرستان وادی السلام در شمال شرقی شهر نجف یکی از شهرهای مهم عراق گرفته و به دلایل بسیار مورد توجه و احترام مسلمانان می‌باشد. در شمال وادی السلام منطقه‌ی حی المهندسین، در جنوب آن حرم حضرت علی (ع)، در مشرقش جاده‌ی نجف به کربلا و در غرب آن بحر النجف واقع شده است. وادی السلام بزرگ‌ترین قبرستان دنیاست که حدود 20 کیلومتر مربع مساحت دارد و بیش از 5 میلیون فرد فوت شده در آن دفن شده‌اند، این قبرستان در انتظار است تا نام آن به عنوان مکانی مهم و ارزشمند در فهرست آثار یونسکو قرار بگیرد. شکل قبرهای وادی السلام بسیار عجیب و غریب است، برخی کوچک و برخی دیگر بزرگ هستند، اتاقک‌های کوچک و بزرگ زیادی هم در گوشه و کنار آن دیده می‌شود، به دلیل وجود همین قسمت‌ها چند وقتی است که کاروان‌های زیارتی برای بازدید از وادی السلام نمی‌روند.

تاریخچه‌ی قبرستان وادی السلام نجف

در مورد تاریخ دقیق پیدایش قبرستان وادی السلام اطلاعات چندانی در دست نیست، اما بر اساس تحقیقات، مشخص شده که این قبرستان در زمان ساسانیان یا حتی قبل‌تر از آن پایه گذاری شده است، این مکان در طول سالیان متمادی بارها و بارها مورد تغییر یا بازسازی قرار گرفت، در بعضی از تغییرات حتی نقشه‌ی قبرستان نیز عوض شد. این روایت که حضرت آدم در این مکان برای اولین بار خدا را عبادت کرده، وجود آن را به آغاز پیدایش انسان پیوند می‌دهد، اما هر چه که هست، وادی السلام از جمله‌ی مهم‌ترین بناهای مسلمانان و حتی پیروان دیگر ادیان است که مسلمان، یهودی، مسیحی، کلیمی و... برای آن ارزش و احترام ویژه‌ای قائلند.

دلیل نامگذاری قبرستان وادی السلام نجف

برای نام وادی السلام 2 روایت وجود دارد: عده‌ای می‌گویند معنی نام این قبرستان از معنای لغوی کلماتش گرفته شده، در عربی وادی به معنی محل عبور سیلاب و سلام یکی از اسما خداوند بزرگ و به معنای سلامتی است، پس وادی السلام یعنی سلامت از هر آسیب دیدنی و ندیدنی. اما روایت دیگر عنوان می‌کند که پیامبر و جبرئیل این نام را بر این قبرستان نهاده‌اند، برخی می‌گویند پیامبر وادی السلام را به این نام خواند تا عالمیان بدانند که افراد مدفون در این قبرستان از هر گونه سوال و جواب، حسابرسی و عذاب در امانند.

احادیث و روایات بیان شده در مورد قبرستان وادی السلام نجف

شاید مهم‌ترین دلیل اهمیت قبرستان وادی السلام، همجواری‌اش با حرم امیر المومنین باشد، اما روایات و احادیث فراوانی وجود دارند که در توصیفِ جایگاهِ والایِ این قبرستان بیان شده‌اند، از میان این احادیث و روایات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در روایات آمده است که فرشتگان برای بار اول در محل وادی السلام به آدم سجده کردند.
• برخی روایات این مکان را اولین عبادت‌گاه انسان معرفی کرده‌اند، می‌گویند حضرت آدم اولین بار در محل وادی السلام برای خداوند نماز به جا آورد.
• یکی دیگر از روایت‌ها بیانگر این است که پیامبر خطاب به حضرت علی، وادی السلام را وعده‌گاه دیدار خود و ایشان ذکر کرده‌اند.
• در روایتی از کلینی نقل شده که حضرت علی هنگام حضور در این قبرستان فرمودند: "هر مومنی در هر نقطه از زمین که از دنیا برود، روح او به فرمان خداوند به وادی االسلام می‌آید، اینجا قسمتی از بهشت است."
• روایتی از تفسیر عیاشی عنوان می‌کند که پیامبر گرامی اسلام در شب معراج به همراه جبرئیل به وادی السلام آمده و در آنجا نماز خواندند، در همین روایت آمده که پیامبران بسیاری از جمله حضرت آدم در این مکان نماز به جا آورده‌اند.
• روایت است که حضرت علی از خداوند خواسته بوده که محل دفن ایشان را وادی السلام در شهر نجف قرار دهد، این درخواست به دلیل علاقه‌ی ایشان به این مکان بوده است.
• امام صادق (ع) در مورد وادی السلام فرموده‌اند: "روح تمام مومنان شرق و غرب عالم در وادی السلام گرد هم می‌آیند" در جای دیگر نیز فرموده‌اند: "از میان افرادی که در این مکان دفن شده‌اند، 70 هزار نفر هستند که بدون هیچ حسابی به بهشت می‌روند."
• ادیب الملک وادی السلام را این گونه توصیف می‌کند: "وادی السلام در واقع محل حضور ارواح مومن و بهشتی جاویدان است، اما ظاهر آن نیز بسیار باشکوه و باطراوات است و مانند آن در نقاط دیگر پیدا نمی‌شود."

بناهای مهم موجود در قبرستان وادی السلام نجف

در قبرستان وادی السلام بناهای قدیمی و مهمی وجود دارند که تعدادی از آن‌ها عبارتند از:

• بارگاه حضرت هود (ع): حضرت هود (ع) یکی از پیامبران بزرگ هستند که در قبرستان وادی السلام دفن شده‌اند، بنای محل دفن ایشان در ابتدا به همت علامه بحر العلوم از سنگ و گچ ساخته شد ولی بعدها در سال 1337 یکی از نیکو کاران ایرانی این بنا را بازسازی و گنبد آن را کاشی کاری کرد.
• مرقد حضرت صالح (ع): ایشان نیز یکی دیگر از پیامبران الهی هستند که محل دفنشان در قبرستان وادی السلام و در نزدیکی بارگاه حضرت هود است، ساخت و بازسازی مرقد ایشان نیز همانند حضرت هود می‌باشد.
• مقام حضرت مهدی (عج): در شمال قبرستان وادی السلام مکانی با نام مقام حضرت مهدی وجود دارد، این مکان محلی بوده که امام زمان در آنجا نماز خوانده و پس از غیبت در آن مشاهده شده است. بنای این مکان در ابتدا با تلاش علامه بحر العلوم ساخته شد، در سال 1310 خَیری با نام محمد خان بنا را بازسازی کرد و گنبدی با کاشی‌های آبی رنگ برای آن ساخت. در داخل این بنا چاهی با نام بئر امام مهدی و سنگی بسیار قدیمی که روی آن زیارت حضرت حجت حکاکی شده وجود دارد.
• مقام امام صادق (ع): مقام امام صادق در همان محل مقام امام زمان (ع) است.
• مقام امام سجاد (ع): در داخل بنای مقام امام زمان (ع)، محرابی وجود دارد که روایت شده زمانی که امام سجاد برای زیارت حضرت علی به نجف آمد به قبرستان وادی السلام آمده و در این مکان نماز خوانده است، در این محراب در زمان عثمانی‌ها سنگ بسیار زیبایی قرار داده شده است.

افراد مشهور دفن شده در قبرستان وادی السلام نجف

در قبرستان وادی السلام افراد معروف و مهمی دفن شده‌اند، از میان این افراد می‌توان حضرت لوط، حضرت یحیی، سید محمد باقر حکیم، سید علی قاضی طباطبایی، سید محمد باقر صدر، رئیسعلی دلواری، سید جمال الدین افجه‌ای، شیخ محمد رضا تنکابنی، محمد حسین کاشف الغطاء، سید جمال الدین گلپایگانی، حسینعلی خان هندسی گوران، آیت الله سید سعید لیشی، ابو مهدی المهندس و بسیاری دیگر از افراد سرشناس از ایران، پاکستان، هند، لبنان و سایر کشورها را نام برد.

 در صورتی که تمایل دارید به عراق و شهر نجف سفر کرده و به بازدید این قبرستان بروید می‌توانید وارد قسمت "نجف" در سایت ما شوید.